Wycena monet to skomplikowane zadanie, podczas którego trzeba wziąć pod uwagę wiele czynników. Numizmatycy zwracają uwagę na takie aspekty jak wiek i rzadkość monety oraz kontekst historyczny wybicia. Ponadto wiele egzemplarzy różni się od siebie wyglądem i stanem zachowania. Czy ma on wpływ na wartość monety? Odpowiadamy.
Co to jest stan zachowania monet?
Stan zachowania monet określa, jaka jest skala zużytkowania i ewentualnych zniszczeń zauważalnych na numizmacie. Jak się okazuje, to przede wszystkim właśnie na tej skali opiera się wycena monet. Warto zaznaczyć, że klasyfikowanie egzemplarzy według konkretnych wytycznych ułatwia ich wymianę i handel.
Jest to szczególnie przydatne w przypadku aukcji internetowych, gdzie nie mamy możliwości obejrzenia monety na żywo przed zakupem. Dzięki temu możemy mieć pewność, że nie zostaniemy oszukani i otrzymamy egzemplarz zgodny z jego opisem.
Skala oceny zachowania monet
Istnieje wiele różnych skal oceniania stanu monet. Do jednych z najpopularniejszych zaliczyć można np. amerykańską skalę Sheldona, która dzieli się na aż 70 stanów zachowania. W polskim systemie numizmatycznym kryteria oceny zostały stworzone przez Edmunda Kopickiego i dzielą się na następujące pozycje:
- I – menniczy (SM) — dotyczy monet, które zachowane są w perfekcyjnym stanie — nigdy nie były w obiegu i nie widać na nich żadnych śladów użytkowania.
- II – znakomity (ZN) — na takich monetach mogą być zauważalne niewielkie uszkodzenia powstałe podczas wybijania lub transportu. Do tej skali zalicza się również monety, które nie zdążyły wejść w obieg, zanim pojawiły się mankamenty.
- III – bardzo piękny (BP) — monety te posiadają widoczne ślady zużycia w wyniku obiegu, ale nie są zbyt wielkie. Zazwyczaj posiadają drobne rysy, skaleczenia brzegu lub nieznaczne wytarcia wyższych partii rysunku.
- IV – piękny (P) — możliwa jest identyfikacja oraz odczytanie napisów na monecie, ale jednocześnie widać na niej spore ślady zużycia.
- V — bardzo dobry (BD) — ocena ta przyznawana jest egzemplarzom, na których niektóre litery i elementy rysunku są nieczytelne. Przykładowo, niemożliwe jest określenie daty wybicia, czy mennicy. Zniszczenia te jednak nie utrudniają identyfikacji numizmatu.
- VI – dobry (DB) — monety te jest ciężko zidentyfikować ze względu na prawie całkowicie nieczytelny rysunek i legendę. W tym przypadku zazwyczaj określa się rodzaj jej metalu, średnicę, wagę i porównuje z innymi egzemplarzami.
- VII – zły (Z) — moneta jest na tyle zniszczona, że niemożliwa jest jej jednoznaczna identyfikacja.
Czy monety pokryte korozją mają jakąś wartość?
Początkujący numizmatycy mogą być przekonani, że najwyższą wartość mają monety, które zachowały się w idealnym stanie. W rzeczywistości jednak ślady patyny, czyli korozji powstającej na monetach, mogą nawet podwyższyć jej wartość.
Patyna jest traktowana jako unikatowa cecha monety, która powstawała na jej powierzchni przez bardzo długi czas. Ponadto jej obecność na numizmacie może stanowić dobrą ochronę przed dalszym korodowaniem.
Podczas wyceny egzemplarzu warto wiedzieć, czy dany rodzaj patyny jest pożądany. Nalot ten może występować w różnych kolorach — od ciemnozielonego przez szmaragdowy aż po brązowy. Jedynymi wyjątkami jest patyna w kolorze czerwono-bordowym lub jasnozielonym, ponieważ może doprowadzić do szkodliwych reakcji chemicznych.
Lepiej jednak nie pozbywać się jej na własną rękę — czyszczenie monet powinno odbywać się tylko i wyłącznie, jeśli zanieczyszczenia mogą wpłynąć na stan zachowania numizmatu. W takim wypadku lepiej jest skorzystać z porady eksperta.